Meester van het soloconcert
Martijn Padding
–
Slow landscape (with thunder)
Martijn Padding
–
White Eagle
Martijn Padding
–
Unequal parts
Uitreiking Johan Wagenaarprijs 2016 aan Martijn Padding
New European Ensemble / Christian Karlsen, dirigent / Felicia van den End, basfluit / Heleen Hulst, viool / Gerard Bouwhuis, piano
Met een vrije geest, die wars is van hokjesdenken, creëert de componist Martijn Padding een kleurrijk en afwisselend oeuvre. In Festival Dag in de Branding krijgt hij daar de Johan Wagenaar Prijs voor uitgereikt. Dat wordt gevierd tijdens een feestelijk concert, met drie briljante soloconcerten van zijn hand. Speciaal voor dit huldigingsconcert werkte hij twee concerten om. De nieuwe versies gaan in première.
Martijn Padding staat bekend als een van de meest vooraanstaande componisten in ons land. In 2014 bracht het Holland Festival zijn opera Laika op de planken. Een jaar later schreef hij voor het Concertgebouworkest Ick seg adieu, een afscheidsgroet aan de vertrekkende chef-dirigent Mariss Jansons.
Het theatrale element speelt niet alleen in Martijn Paddings muziektheaterstukken een belangrijke rol. Hij geeft het ook in zijn instrumentale muziek ruimte. Het soloconcert leent zich daar bij uitstek voor, met een solist die volop in de schijnwerpers komt te staan. Het is een genre waarin Martijn Padding excelleert en dat hem uitdaagt om speels tradities op hun kop te zetten. De solisten ziet hij als bondgenoten. Hij schrijft zijn concerten voor bevriende musici met wie hij graag samenwerkt. Door hen intensief bij het ontstaansproces te betrekken, kan hij solopartijen componeren die hen op het lijf geschreven staan.
Martijn Padding bij Podium Witteman
Martijn Padding in nrc.next
Beluister de Festival Dag in de Branding Podcast met Martijn Padding, Gerard Bouwhuis, Heleen Hulst en Christian Karlsen.
Zijn basfluitconcert Slow Landscape with Thunder schreef Martijn Padding voor de fluitiste Marije van den Berg. Het is geen briljant en virtuoos werk, zoals je bij een soloconcert zou verwachten, maar eerder ‘een traag en zacht stuk, op de rand van spannend en saai.’ Martijn Padding daagde zichzelf uit de monochrome schilderijen van Barnett Newmann in klank te vatten. Het is kunst waar Padding in het Stedelijk Museum graag naar kijkt als de inspiratie soms uitblijft. ‘Dat helpt, ben ik achter gekomen. Het grote niets, en dat zwijgen van die schilderijen maar vooral het besef: “zo makkelijk ziet geniaal er dus uit”.’ Padding schreef het concert op maat voor de fluitiste. ‘Via een vertalingssysteem heb ik haar naam uitgedrukt in getallen (tijdsduren) en toonhoogtes. Na een verzoek om een persoonlijke tekst stuurde zij mij een schitterend gedicht, waarvan ik een aantal zinnen heb omgezet in motieven en melodische formules. Zij speelt dus haar eigen naam en haar eigen poëzie: “Gloed drijft mij, zonder gloed staat alles stil … Vogels moeten vliegen”.’ Het voor De Ereprijs geschreven concert is voor Festival Dag in de Branding en dirigent Christian Karlsen omgewerkt tot een nieuwe versie.
Het driedelige vioolconcert White Eagle, gecomponeerd voor Heleen Hulst, ontleent zijn titel aan het middendeel, dat de neerslag is van een vakantieherinnering: tijdens een rit op de rug van een olifant in India hoorde Martijn Padding de roep van een vogel die hij niet kende, waarop de oude, halfblinde olifantendrijver naar omhoog wijzend verklaarde: white eagle! De ‘witte adelaar’ weerklinkt in de ijle vioollijnen ver boven de rest van het ensemble. De componist schrijft: ‘Het middendeel wordt geflankeerd door de twee kortere snelle delen Quirk 1 en 2, die beide beginnen en eindigen met een vioolsolo. De muziek in Quirk 1 wordt abrupt doorsneden door basaal gebeuk op een pedaal-bass drum. Het is een eerbetoon aan mijn in 2003 overleden collega en vriend Paul Termos, die net als ik principieel afweek van de klassieke en modernistische gebaande paden. In Quirk 2 bespeelt de soliste haar viool alsof ze een mandoline onder handen neemt.’
In 2005 voltooide Martijn Padding het pianoconcert Unequal Parts voor de Matinee op de Vrije Zaterdag. De forse bezetting met 28 musici maakt het concert moeilijk uitvoerbaar in deze tijd van cultuurbezuinigingen. Voor Festival Dag in de Branding en Christian Karlsen schreef Padding een nieuwe versie: hij dunde het ensemble uit naar 15 musici en bracht het concert terug van 34 naar 20 minuten. ‘Het was mijn uitgangspunt om geen nieuwe muziek te componeren, maar voor 100% gebruik te maken van de bestaande noten, die op sommige punten wel anders zijn gemonteerd. Het oorspronkelijk vierdelige werk heeft een totaal andere balans gekregen en bestaat in de nieuwe versie uit twee langere delen, die elkaars tegenpolen zijn: 1. Fast en 2. Slow. Door de kleinere bezetting zijn de individuele ensemblepartijen veel actiever geworden, waardoor de titel van het werk enigszins onder druk is komen te staan. Beide delen werken toe naar een pianocadens. De cadens in het eerste deel is orkestraal van opzet en geschreven op de grote pianoklank die Gerard Bouwhuis kan opbouwen. De tweede cadens is geïmplodeerde muziek, die een karateachtige manier van spelen vereist. De rechterhand moet telkens razendsnel een grote afstand overbruggen en precies de juiste toets in het hoogste register raken. Er staan bijna geen noten, maar het is hels lastig. Het valt eigenlijk niet te studeren, je moet het gewoon doen.’
Componist Martijn Padding ontvangt de Johan Wagenaar Prijs van de Gemeente Den Haag. Een vakjury, bestaande uit Jochem Valkenburg, Kees Vlaardingerbroek, Bert Palinckx, Sylvia Stoetzer, Mayke Nas en Henk van der Meulen, kende de Johan Wagenaar Prijs van 2016 unaniem toe aan Martijn Padding. De Johan Wagenaar Prijs wordt eens per vier jaar uitgereikt voor een heel oeuvre en is daarmee uniek in Nederland. Deze prijs bestaat uit een geldbedrag van € 15.000,- en de opvoering van werken uit het oeuvre van de winnende componist. Eerdere laureaten waren onder meer Louis Andriessen (2008) en Guus Janssen (2012).
