Jan-Peter: “De sax verdient een vaste plek in het symfonieorkest.”

Componist Jan-Peter de Graaff is gastcurator van Festival Dag in de Branding op zaterdag 19 oktober. Hij stelde een mooi programma samen rond het thema ‘tussen de stad en de zee’ en vanuit zijn liefde voor de saxofoon. In het avondprogramma gaat zijn nieuwe Concerto metropolitain voor saxofoon en orkest in première. Jan-Peter over het gastcuratorschap: “Het was heel interessant om nu eens aan deze kant van de tafel te zitten en te merken wat de keuzes zijn waar programmeurs voor staan.”

Veel saxen in deze Festival Dag in de Branding!
‘Zeker! Als ik een compositieopdracht krijg, probeer ik er altijd een sax in te stoppen, en hetzelfde geldt voor deze editie van het festival. Het is mijn eerste instrument, op mijn achtste werd ik er verliefd op en ik speel nog altijd, als hobby. Het componeren heeft sinds mijn achttiende de overhand genomen, maar ik miste het spelen en een jaar geleden ben ik weer bij een harmonieorkest gegaan.’

De saxofoon en het saxofoonkwartet lijken al een tijdje aan een opmars bezig, klopt dat?
“Ja. Wat mij betreft had de sax een eeuw geleden al een vaste plek in het symfonieorkest verdiend, maar ondanks de inspanning van componisten als Ravel en Rachmaninov is het daar niet van gekomen. In Nederland gaat het nu heel goed, met Arno Bornkamp als aanjager: zijn klas aan het Conservatorium van Amsterdam is echt een kweekvijver. Met zijn Aurelia Kwartet was Arno ook een trendsetter, net als orkest De Volharding in de jaren 70. Mede dankzij hen is de sax in Nederland een standaard ‘nieuwemuziekinstrument’ geworden. Trouwens, het Ricciotti Ensemble is het enige Nederlandse symfonieorkest waar wél standaard saxofoons in zitten – ere wie ere toekomt.”

Het festivalthema is ‘Tussen de stad en de zee’. Waarom?
“Ik ben opgegroeid op Terschelling, dus ik kende de zee goed toen ik als achttienjarige in Den Haag ging studeren. Maar de zee bleek hier toch iets anders. De eerste keer dat ik in Scheveningen kwam, dacht ik: waarom staat er een kermis op het strand?! Het is een interessant tussengebied, waar mens en natuur elkaar ontmoeten, op allerlei manieren. Mijn nieuwe Concerto Metropolitain, dat zaterdagavond zijn wereldpremière krijgt, gaat over de relatie tussen de mens en de stad, en dat vormde een uitgangspunt voor het programma. Het concert van Kluster5 schildert zelfs een ‘akoestisch panorama’ van het kustgebied, analoog aan het beroemde Panorama Mesdag.”

Hoe vond je het om gastcurator te zijn?
“Het was heel interessant om nu eens aan deze kant van de tafel te zitten en te merken wat de keuzes zijn waar programmeurs voor staan. Het was ook erg veel werk, moet ik zeggen. We hebben alle pitches en projectplannen doorgenomen en vervolgens gezocht wat het best paste bij de focus op de sax én het thema van de relatie tussen mens en natuur. Dat was een behoorlijke puzzel.”

Wat was de grootste eyeopener?
“Dat de redenen om een projectvoorstel af te wijzen negen van de tien keer niets te maken hebben met de kwaliteit ervan. Het gaat om financiële middelen, samenhang in het programma, de man-vrouw-verhouding, de duur of bezetting van een werk, noem maar op. Als componist is dat besef best schokkend.”

Wat ga je het publiek voorschotelen?
“Het is een programma vol energieke stukken, met veel drive en pit. Ik hoop dat het publiek die energie mee naar huis neemt. Onze ‘nieuwemuzieksector’ zit vol leven en vitaliteit en het is mijn missie om dat te laten horen.”

Bekijk hier het volledige programma dat samengesteld is door Jan-Peter de Graaff. Info en kaarten.