Volgens filosoof Daniel Dennett zijn dromen een soort cassettebandjes die gedurende de nacht worden opgenomen en dan vlak voor het ontwaken in ons bewustzijn geschoven en versneld afgespeeld. Componist Yannis Kyriakides leende dat idee voor zijn werk Hypnokaséta, geschreven voor het Quatuor Bozzini uit Montreal – wereldtop als het gaat om nieuwe en experimentele strijkkwartetmuziek. Hypnokaséta, voor strijkkwartet en elektronica, bestaat uit zestien delen, geïnspireerd op dromen die Kyriakides had tijdens de bevreemdende maanden van de eerste lockdown in 2020. Daarnaast spelen de Bozzini’s composities van Lise Morrison en Gijs van der Heijden.
Kyriakides: “Tijdens de eerste coronalockdown sliep ik slecht, onrustig, en ik droomde veel. Ik hield een dromendagboek bij, dus die zes maanden zijn goed gedocumenteerd. Later heb ik dat dagboek teruggelezen, om te zien hoe mijn gemoedstoestand veranderde in de loop van die periode. Die verandering heb ik proberen te vangen.” De lockdown-ervaring is na te voelen in de bevreemdende, traag bewegende, diep melancholische klankwereld van Hypnokaséta, waarin er een sluier tussen de luisteraar en de werkelijkheid lijkt te hangen.
Kyriakides sprak zijn dromen in op cassettebandjes en maakte een spectrumanalyse van zijn stem, die hij vervolgens gebruikte als basis voor de noten die de Bozzini’s spelen. Zelf voegt hij op het podium een elektronische laag toe aan het strijkkwartet, terwijl gitarist Andy Moor (bekend van o.a. The Ex), met wie Kyriakides een duo heeft, de cassettebandjes afspeelt voor de microfoontjes in zijn elektrische gitaar. Het isolement van de coronaperiode klinkt door in veel titels van de zestien korte delen: ‘Everyone is lost’, ‘Reluctant hotel manager’, ‘He complains that nothing much happens in the piece’.
De beide andere werken op het programma zijn geschreven door alumni van het Koninklijk Conservatorium. Allebei componeerden ze het werk voor hun deelname aan de befaamde Composer’s Kitchen-workshop van het Quatuor Bozzini. Gijs van der Heijden, deelnemer in 2023, gaf zijn tweede strijkkwartet de titel Three busy monsters mee. “Het bestaat uit een renaissanceachtige akkoordenprogressie, waarin Gijs fijne microtonale verschuivingen laat optreden, zodat er bijzondere harmonieën ontstaan. Het is heel speels gedaan, en heel mooi. De Bozzini’s zijn experts in dit soort
delicate microtonale muziek, die kunnen ze prachtig en gevoelig spelen,” zegt Kyriakides.
Lise Morrison is een Zuid-Afrikaanse componist die woont en werkt in Den Haag. Zij nam in 2018 deel aan de Bozzini-workshop en componeerde toen het kwartet Cleared air and delicate dust, een fijnzinnig en contemplatief onderzoek op het snijvlak van ruis en klank. Kyriakides noemt het “een koraalachtig werk”: “Het is alsof het geluid steeds in and out of focus gaat, erg bijzonder. Het ademt een rauwe intimiteit.”
